Γιόχαν Κρόιφ: Το «Φαινόμενο» Νο 14

 «Δεν νομίζω πως θα έρθει η ημέρα που, όταν θ’ ακούνε να μιλάνε για τον Κρόιφ, ο κόσμος δεν θα ξέρει σε ποιον αναφέρεστε…» (Γιόχαν Κρόιφ)

 …Εάν είναι η αλήθεια ότι η κάθε Επανάσταση είχε και έχει το πρόσωπό της, τότε το 1968, το ποδόσφαιρο είχε τον δικό του «Che». Μπορεί χωρίς μούσι και πούρο, με καθαρότερο πρόσωπο και, μακρινή κόμμωση στυλ «beatle», ωστόσο το ίδιο ηγέτη μίας εξέγερσης χωρίς φραγμούς και σύνορα: την πορτοκαλί επανάσταση του Total Football ή «καθολικού ποδοσφαίρου», που ξεκίνησε στον Άγιαξ ο Ολλανδός Ρίνους Μίχελς κι ολοκλήρωσε ο Ρουμάνος, Στέφαν Κόβακς.

Ονομαζόταν Χέντρικ Γιοχάνες «Γιόχαν» Κρόιφ και ήταν ο ιδανικός αξιωματικός στην σκακιέρα ενός άρτιου μηχανισμού που οι σημειολόγοι της εποχής είχαν ονομάσει «Κουρδιστό Πορτοκάλι» και που είχε στήσει με μαεστρία, αλλά και το ταλέντο (και) των Ρεπ, Χάαν, Κρολ, Κάιζερ, Σουρμπίερ, Νέεσκενς, Ρένσενμπρικ ο «στρατηγός» – προπονητής, Μίχελς, σε Άγιαξ, αλλά και στους «Οράνιε».

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΟΥ ΠΑΘΟΣ

Γεννημένος στο Άμστερνταμ στις 25 Απριλίου του 1947, πατέρας τριών παιδιών, της Σαντάλ, της Σουζίλα και του πρώην ποδοσφαιριστή Τζόρντι, ο Κρόιφ θα γινόταν φέτος 76 ετών, έφυγε όμως από τη ζωή στα 69 του, νικημένος από τον καρκίνο και το μεγάλο του πάθος: το τσιγάρο.

Αγωνίστηκε 12 χρόνια στον Άγιαξ, πρώτα από το ’64 έως το ’73, ύστερα από το ’81 έως το ’83, μία χρονιά και στην «αιώνια» Φέγενορντ (’83-’84) πετυχαίνοντας 223 γκολ σε 307 παιχνίδια. Έξι χρόνια στη Μπαρτσελόνα, από το ’73, έως το ’78, ένα στη Λεβάντε (’80-’81), με 48 γκολ σε 140 παιχνίδια, δύο στις Ηνωμένες Πολιτείες, το’79 στους Λος Άντζελες Άζτεκς, το ’80 στους Ουάσινγκτον Ντίπλοματς, με 25 γκολ σε 53 παιχνίδια. Ενώ με την Ολλανδία αγωνίστηκε από το ’66 έως το ’77, με 33 γκολ σε 48 αγώνες. Έλαβε μέρος στον τελικό Μουντιάλ του ’74, όχι όμως και σ’ εκείνο του ’78, επίσημα λόγω διαφωνιών για την πολιτική του δικτάτορα Βιντέλα, στην Αργεντινή. Ανεπίσημα όμως γιατί η οικογένειά του είχε δεχτεί σοβαρές απειλές από ομάδα απαγωγέων. 

ΚΑΤΕΚΤΗΣΕ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΑΠ’ ΟΤΙ ΑΞΙΖΕ

Ως ποδοσφαιριστής κατέκτησε 9 πρωτάθλημα και 6 κύπελλα Ολλανδίας, 1 πρωτάθλημα κι ένα κύπελλο Ισπανίας, πέρα από το ένα Διηπειρωτικό (’72), ένα Σούπερ Καπ Ευρώπης (’72), 3 Πρωταθλητριών (’71,’72,’74) και 3 Χρυσές Μπάλες, το ’71, το ’72 και το ’74 για τον κορυφαίο ποδοσφαιριστή του κόσμου.

Κάθισε και στον πάγκο του Άγιαξ, από το ’85 έως το ’88 κατακτώντας δύο Κύπελλα κι ένα Κυπελλούχων (του ’87, στην Αθήνα), και της Μπαρτσελόνα, από το ’88 έως το ’96 κατακτώντας 4 πρωταθλήματα, ένα Κύπελλο, ένα Πρωταθλητριών (’92), ένα Σούπερ Καπ Ευρώπης (’92), χάνοντας όμως, με αφοπλιστικό τρόπο τον τελικό Πρωταθλητριών του ’94, επίσης στην Αθήνα, από τη Μίλαν του Καπέλο μ’ ένα ξερό και σκληρό 4-0.

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΤΕΧΝΗ

Υπήρξε ο ιδανικός εκφραστής ενός ποδοσφαίρου ουτοπικού και καινοτόμου, γεμάτου ταχύτητα, και συνεχείς εναλλαγές ρόλων, ταλαντούχων ποδοσφαιριστών ικανών να συνδυάζουν, ανά πάσα στιγμή πειθαρχία και θέαμα, αθροίζοντας την άμυνα ζώνης με το τεχνητό off- side και ύστερα «πνίγοντας» τον αντίπαλο στην περιοχή του, μέχρι τελικής πτώσης.     

Ο Κρόιφ, αν και μέσος επιθετικός, στα σχήματα και τις ζωγραφιές του Μίχελς εξελίσσεται σύντομα σ’ έναν από τους μεγαλύτερους και ικανότερους σκόρερς: ένα κλασικό Νο 9, αν και ο αγαπημένος του, και τυχερός αριθμός φανέλας θα αποδεικνυόταν τελικά το 14.

Το ταλέντο του, σε συνδυασμό με την ταχύτητα, τη μοναδική βλέψη του παιχνιδιού, την όρεξή του να τρέχει, από τη μία περιοχή, στην άλλη, να επιστρέφει και να βοηθάει στην άμυνα, ν’ ανοίγει με τη μοναδική του ντρίμπλα (Cruyff’s turn), την αντίπαλη επίθεση αποδεικνύει το γιατί υπήρξε ένας ποδοσφαιριστής από άλλον πλανήτη. Στον οποίο η, υποχρεωτική, βάσει του κανονισμού, αρίθμηση της εποχής από το 1 έως το 11, όπου ο κάθε ρόλος αντιπροσωπευόταν από ένα συγκεκριμένο νούμερο, παρά ήταν «στενή» και «λίγη» για το ατελείωτο μεγαλείο του.

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΝΟ 14 

Η σχέση του με το 14 ξεκίνησε στα… 14 του, όταν κατέκτησε τον πρώτο του τίτλο με τους πιτσιρικάδες του Άγιαξ. Ήταν όμως κι ο αριθμός όπου στεγαζόταν το οικογενειακό οπωροπωλείο, ακριβώς απέναντι από το γήπεδο. Το συνδύασε, και λογικό ήταν με «karma» κι έκτοτε δεν το ξανάβγαλε, μάλιστα απαιτώντας το, τόσο στην εθνική Ολλανδίας, όσο στην «αιώνια» Φέγενορντ, με την οποία έκλεισε την καριέρα του.

Κάποιες φορές αγωνίστηκε και με το Νο 9, σε Άγιαξ και Μπαρτσελόνα, αλλά για λίγο και κατά λάθος. Η ιστορία του 14, πέρα από τα παιδικά του χρόνια ξεκινάει επίσημα στις 30 Οκτωβρίου του 1970 κατά τη διάρκεια ενός Άγιαξ- Αϊντχόφεν, πρώτο του παιχνίδι ύστερα από μεγάλη απουσία λόγω τραυματισμού.

Στον Κρόιφ δόθηκε αρχικά το 9 του Μιούρεν. Επειδή όμως, εκείνη την ημέρα η φανέλα δεν βρέθηκε στ’ αποδυτήρια, ο Κρόιφ ψάρεψε από το καλάθι των σιδερωμένων -ο μύθος λέει, τυχαία- μία φανέλα με το Νο 14. Για την εποχή θεωρήθηκε ένα μισό «σκάνδαλο» γιατί συνήθως αυτοί οι αριθμοί ήταν καταδικασμένοι να «ζεσταίνουν» τον πάγκο. Εξελίχθηκε όμως σε «εξωγήινος», γι’ αυτό κι η Nasa του αφιέρωσε τον Αστεροειδή Νο… 14.282.

ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ

Και να φανταστεί κανείς ότι, το καλοκαίρι του ’73 λίγο έλειψε να καταλήξει στη Ρεάλ Μαδρίτης γιατί ο τότε πρόεδρος Φαν Πράαγκ είχε συμφωνήσει να τον πουλήσει στις «merengues». Ο Κρόιφ όμως είχε δώσει, μάλιστα τρία χρόνια νωρίτερα τον άτυπο, λόγο του στον Καταλανό δικηγόρο, και φίλο του Μοντάλ στην περίπτωση που κατάφερνε να εκλεγεί στην προεδρία της Μπαρτσελόνα. Εξελέγη, κι ο Κρόιφ προκειμένου να τηρήσει την υπόσχεση και τον λόγο του απείλησε Θεούς και Δαίμονες ότι δεν θα είχε το παραμικρό πρόβλημα να εγκαταλείψει το ποδόσφαιρο στην περίπτωση που δεν τον άφηναν να πάει στη Βαρκελώνη.

Η ποδοσφαιρική «σαπουνόπερα» εκείνου του καλοκαιριού θα τελείωνε, όχι όμως οριστικά στις 13 Αυγούστου του 1973 όταν ο Κρόιφ υπέγραφε, στο δωμάτιο Νο… 14.03 του Alpha Hotel στο Άμστερνταμ, το νέο του συμβόλαιο με τη Μπαρτσελόνα. Για το ντεμπούτο του όμως, και ύστερα από ένα γραφειοκρατικό λάθος του μάνατζερ, και πεθερού του, δισεκατομμυριούχου εμπόρου διαμαντιών, Κορ Κόστερ, έπρεπε να περιμένει την 28^η Οκτωβρίου. Η Μπαρτσελόνα βρισκόταν τότε στις τελευταίες θέσεις της βαθμολογίας, και με τον Κρόιφ θα πετύχαινε ένα σερί 10 νικών που θα της εξασφάλιζαν την παραμονή. Την επόμενη χρονιά θα κατακτούσε και το πρωτάθλημα και, ειρωνεία της τύχης θα ήταν το πρώτο της ύστερα από απουσία… 14 χρόνων, και την εποχή των Ελένιο Ερέρα, Σουάρεθ, Κουμπάλα.

Εκείνη τη χρονιά, ένα «αεροπλανικό» γκολ με την Ατλέτικο Μαδρίτης θα χάριζε στον Κρόιφ το παρατσούκλι του «Ιπτάμενου Ολλανδού», έμεινε όμως στην ιστορία και ως «Λευκό Πελέ» ή «Μικ Τζάγκερ του ποδοσφαίρου».

ΑΠΟ ΤΟΥΣ 5 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥΣ

Σύμβολο του Άγιαξ, της εθνικής Ολλανδίας, ύστερα και της Μπαρτσελόνα, ο Κρόιφ είχε ανέκαθεν δίπλα του τον Ρίνους Μίχελς, τον οποίο κατάφερε να επιβάλλει, ξανά στη διοίκηση των blaugrana όταν τον έδιωξαν για να φέρουν, στη θέση του τον Βαϊσβάιλερ. Επέλεγε και τους συμπαίκτες του, κυρίως τον φίλο του Γιόχαν Νέεσκενς ενώ τα βρόντηξε από τη Μπαρτσελόνα, ξαφνικά, στα 31 του όταν ο Μοντάλ έχασε τις επόμενες προεδρικές.

Για τους «ποδοσφαιρολόγους» συγκαταλέγεται ανάμεσα στην καλύτερη 5άδα παικτών όλων των εποχών, δίπλα από τους Πελέ, Μαραντόνα, Ντι Στέφανο, Μέσι.

Την ιστορία της Μπαρτσελόνα θα την άλλαζε κι από τον πάγκο χαρίζοντάς της το πρώτο της Πρωταθλητριών (το ’92 στο Γουέμπλεϊ, 1-0 στην παράταση σε βάρος της Σαμπντόρια), αλλά κι ένα Κυπελλούχων, και πάλι με αντίπαλο τους blucerchiati των Μπόσκοφ, Βιάλι, Μαντσίνι.

Επέστρεψε στον Άγιαξ, ως σύμβουλος, μετά πήγε και στην μεξικάνικη Τσίβας, ουδέποτε όμως απομακρύνθηκε από την Μπαρτσελόνα όπου, πάλι από τη θέση συμβούλου ξανά σχεδίασε τους blaugrana του μέλλοντος, προτείνοντας στη διοίκηση τους διαφόρους Φαν Χάαλ, Ράικαρντ, Ροναλντίνιο, Γκουαρντιόλα, Μέσι. 

ΟΙ 14 «ΚΑΝΟΝΕΣ» ΤΟΥ ΚΡΟΪΦ

1. Ομαδικό παιχνίδι- Για να γίνουν τα πράγματα σωστά, πρέπει να τα κάνετε μαζί.

2. Σεβασμός- Να σέβεστε τα πράγματα σαν να ήταν δικά σας.

3. Απλότητα- Το να παίξεις ποδόσφαιρο είναι απλό: το να παίξεις όμως, ένα απλό ποδόσφαιρο είναι το δυσκολότερο πράγμα του κόσμου.

4. Ολοκλήρωση- Να μοιράζεστε τη δραστηριότητά σας και με άλλους.

5. Πρωτοβουλία- Να έχετε το θάρρος να δοκιμάσετε κάτι καινούργιο.

6. Προπόνηση- Να βοηθάτε ο ένας, τον άλλον μέσα στην ομάδα.

7. Προσωπικότητα- Να είστε ο εαυτός σας.

8. Κοινωνικό έργο- Καθοριστικό στον αθλητισμό, όσο και στη ζωή.

9. Τεχνική- Είναι η βάση των πάντων. Όταν έχεις τη μπάλα, θα πρέπει να ξέρεις να την πασάρεις σωστά. Όταν στη δώσουν, θα πρέπει να ξέρεις να την κοντρολάρεις. Εάν δεν μπορέσεις να την κοντρολάρεις, σημαίνει ότι δεν θα μπορέσεις και να την πασάρεις. 

10. Τακτική- Να ξέρετε τι πρέπει να κάνετε.

11. Εξέλιξη- Σημαντική για το σώμα και την ψυχή.

12. Γνώση- Προσπαθήστε, κάθε μέρα να μάθετε και κάτι καινούργιο.

13. Ομαδικό πνεύμα- Βασική αρχή του ποδοσφαίρου.

14. Δημιουργικότητα- Είναι η ομορφιά του αθλητισμού. 

Η παρακαταθήκη του Γιόχαν Κρόιφ θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στις συνειδήσεις των ποδοσφαιρόφιλων, όπως και το απαράμιλλο αρχοντικό στιλ του.